Σαρτζετάκηδες – Πενταράκηδες: Η πιο αιματηρή βεντέτα της Κρήτης με 140 νεκρούς – Ο «σασμός» με την εκλογή… προέδρου της Δημοκρατίας

Η πιο αιματηρή βεντέτα στην ιστορία της Κρήτης είναι αναμφισβήτητα αυτή μεταξύ των Σαρτζέτηδων ή Σαρτζετάκηδων και των Πεντάρηδων ή Πενταράκηδων, δύο από τις πιο ισχυρές οικογένειες των Χανίων.
Από το 1941 έως το 1956, η βεντέτα στοίχισε τη ζωή σε περίπου 140 άνδρες, μεταξύ των οποίων και ανήλικα παιδιά, κάνοντας αυτή την τραγική ιστορία σημείο αναφοράς στην κρητική παράδοση.
Η αλυσίδα των φόνων, που ερμηνεύονταν ως πράξεις αντεκδίκησης, έληξε τυπικά το 1985, όταν ο Χρήστος Σαρτζετάκης εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Σημειολογικό είναι ότι η εκλογή του υποστηρίχθηκε από τον βουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Βασίλη Πεντάρη, σφραγίζοντας έτσι το τέλος αυτής της μακράς αιματηρής κόντρας.
Οι βεντέτες στην Κρήτη βασίζονται στον άγραφο «νόμο του αίματος», που επιβιώνει ως έθιμο, κυρίως στις ορεινές περιοχές. Πρόκειται για έναν κοινωνικό κώδικα τιμής που ενεργοποιείται με αφορμή κάποια προσβολή, είτε αυτή αφορά την οικογενειακή υπόληψη είτε κτηματικές διαφορές. Σήμερα, αν και τα περιστατικά έχουν μειωθεί, σε συγκεκριμένες περιοχές του νησιού, η έννοια της τιμής εξακολουθεί να είναι αδιαπραγμάτευτη.
Παρόμοια περιστατικά έχουν σημειωθεί και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Το πιο γνωστό ίσως παράδειγμα είναι αυτό του Γιάννη Παπαδόσηφου, ο οποίος το 1988 πυροβόλησε μέσα στο Εφετείο Πειραιά τον δολοφόνο του γιου του, λέγοντας στους δικαστές: «Σεις δεν ήσασταν άξιοι να κρίνετε τον φονιά».