Σημαντικές ανατροπές στην αγροτική πολιτική φέρνει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση προσανατολίζεται στη στήριξη των οικογενειακών εκμεταλλεύσεων. Οι μικροί παραγωγοί, που αποτελούν το 74% του συνόλου των αγροτών στην Ελλάδα, βρίσκονται στο επίκεντρο του σχεδιασμού, με στόχο τη βιωσιμότητα και ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα.
Το νέο αγροτικό μοντέλο της Ε.Ε.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει προτεραιότητα στην ενίσχυση των αγροτικών οικογενειών, που παραδοσιακά μεταβιβάζουν τις καλλιέργειες και τις εκμεταλλεύσεις τους από γενιά σε γενιά. Το ζητούμενο είναι η δημιουργία χρηματοδοτικών εργαλείων, τα οποία θα επιτρέψουν στους νέους αγρότες να προσαρμοστούν στις σύγχρονες απαιτήσεις και να εξασφαλίσουν την παραγωγική τους βιωσιμότητα.
Η πολιτική αυτή αναμένεται να εφαρμοστεί μετά το 2027, ενώ ήδη χώρες όπως η Ισπανία έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία ενσωμάτωσης αυτών των μέτρων. Το Υπουργείο Γεωργίας της Ισπανίας προχωρά σε νομοθετική ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία οι οικονομικές ενισχύσεις θα κατευθύνονται κατά προτεραιότητα στις οικογενειακές εκμεταλλεύσεις.
Ο Ισπανός υπουργός Γεωργίας, Λουίς Πλάνας, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Οι οικογενειακές εκμεταλλεύσεις αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση σε επενδύσεις και σύγχρονες τεχνολογίες. Είναι απαραίτητο να στηριχθούν, ώστε να γίνουν πιο αποδοτικές και βιώσιμες, προσφέροντας οφέλη στην κοινωνία και το περιβάλλον».
Ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής και προστασία των αγροτών
Η νέα ΚΑΠ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία των αγροτών από αθέμιτες πρακτικές και την ενίσχυση του αγροδιατροφικού τομέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
🔹 Δημιουργία “Δικτύου Ασφάλειας Ένωσης” για την προστασία των ευρωπαϊκών αγροτικών προϊόντων από μονομερείς εμπορικές πρακτικές τρίτων χωρών.
🔹 Συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, προκειμένου να εξασφαλιστούν πιστώσεις εξαγωγών για τους αγρότες της Ε.Ε.
🔹 Απλοποίηση των κανονισμών και βελτίωση των πολιτικών επισήμανσης προϊόντων, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών προϊόντων.
🔹 Περιορισμός των επικίνδυνων φυτοφαρμάκων που έχουν απαγορευτεί στην Ε.Ε., ώστε να μην επανέρχονται μέσω εισαγόμενων προϊόντων.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχωρά στη θέσπιση μηχανισμών ελέγχου, ώστε να αποτρέψει την εισαγωγή αγροτικών προϊόντων από τρίτες χώρες που δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Η αγροτική εικόνα στην Ευρώπη και η θέση της Ελλάδας
Σύμφωνα με την τελευταία γεωργική απογραφή της Eurostat, στην Ε.Ε. λειτουργούν περίπου 9,1 εκατομμύρια αγροτικές εκμεταλλεύσεις, με το 64% αυτών να έχουν έκταση μικρότερη των 5 εκταρίων.
🔹 93% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων στην Ε.Ε. ανήκουν σε οικογενειακές επιχειρήσεις.
🔹 Η Ρουμανία διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό αγροτικών εκμεταλλεύσεων (31,8%), ενώ ακολουθούν Πολωνία, Ιταλία, Ισπανία και Ελλάδα.
🔹 Στην Ελλάδα, το 74% των εκμεταλλεύσεων αφορά μικρούς παραγωγούς που επικεντρώνονται σε καλλιέργειες όπως δημητριακά, ελιές και φρούτα.
Την ίδια ώρα, οι μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις μειώνονται συνεχώς, με τις στατιστικές να δείχνουν 37% μείωση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων από το 2025 και μετά.
Η προστασία των παραγωγών απέναντι στον αθέμιτο ανταγωνισμό
Με φόντο τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να προστατεύσει τους αγρότες από πιέσεις και μονομερείς εμπορικές πρακτικές τρίτων χωρών.
Η Κομισιόν αναφέρει χαρακτηριστικά: «Όταν οι εμπορικοί μας εταίροι καταφεύγουν σε αθέμιτο ανταγωνισμό και μονομερείς ενέργειες, που στοχεύουν στον αγροδιατροφικό τομέα ή μεμονωμένα κράτη-μέλη, η Ε.Ε. θα χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα για την προστασία των παραγωγών της».
Αυτό σημαίνει ότι η Ένωση θα επιβάλει μέτρα περιορισμού των αθέμιτων εισαγωγών, καθώς και εμπορικές κυρώσεις για χώρες που επιχειρούν να χειραγωγήσουν τις διεθνείς τιμές των αγροτικών προϊόντων.
Συμπέρασμα
Η νέα ΚΑΠ αλλάζει ριζικά το αγροτικό τοπίο, φέρνοντας στο προσκήνιο τη στήριξη των μικρών και οικογενειακών εκμεταλλεύσεων, τη χρηματοδοτική ενίσχυση των νέων αγροτών και την ενίσχυση της ευρωπαϊκής γεωργίας απέναντι στον ανταγωνισμό από τρίτες χώρες.
Για την Ελλάδα, όπου η αγροτική παραγωγή βασίζεται κατά κύριο λόγο σε μικρούς παραγωγούς, οι αλλαγές αυτές αποτελούν ευκαιρία ανάπτυξης, υπό την προϋπόθεση ότι τα νέα μέτρα θα εφαρμοστούν αποτελεσματικά και με ταχύτητα.
