Από τα ξημερώματα της Κυριακής 31 Μαρτίου, οι δείκτες των ρολογιών θα μετακινηθούν μία ώρα μπροστά, καθώς τίθεται σε ισχύ η θερινή ώρα.
Η αλλαγή αυτή μπορεί να συνοδεύεται από αισιοδοξία για περισσότερες ώρες ηλιοφάνειας, ωστόσο για τους ειδικούς η επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό δεν είναι αμελητέα.
Πώς ξεκίνησε η αλλαγή ώρας – Το ιστορικό πλαίσιο
Η ιδέα της προσαρμογής της ώρας αποδίδεται στον Βενιαμίν Φραγκλίνο από το 1784, ενώ επίσημα εφαρμόστηκε για λόγους εξοικονόμησης ενέργειας κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το μοντέλο των δύο ετήσιων αλλαγών υιοθετήθηκε ευρέως το 1972. Πλέον, με τη χρήση τεχνολογίας και τεχνητού φωτισμού, ο αρχικός στόχος έχει υπονομευτεί, με μελέτες να δείχνουν ότι μπορεί να ενισχύεται η κατανάλωση ενέργειας, κυρίως λόγω μεγαλύτερης χρήσης κλιματιστικών και συσκευών θέρμανσης/ψύξης.
Οι επιπτώσεις της θερινής ώρας στην υγεία
Η μετατόπιση των ωρών ύπνου και δραστηριότητας δεν είναι ουδέτερη. Σύμφωνα με τη νευρολόγο Μπεθ Αν Μάλοου, από το Πανεπιστήμιο Vanderbilt, η μετάβαση αυτή σχετίζεται με πληθώρα σωματικών και ψυχικών δυσλειτουργιών. Μεταξύ άλλων:
-
Υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας
-
Μειωμένη συγκέντρωση και αντιδράσεις
-
Εκνευρισμός και συναισθηματική αστάθεια
-
Διαταραχές στην όρεξη και στον μεταβολισμό
Αυξημένος κίνδυνος ατυχημάτων και ασθενειών
Μελέτες έχουν καταδείξει σημαντική αύξηση σε:
-
Καρδιολογικά περιστατικά
-
Τροχαία ατυχήματα
-
Εγκεφαλικά επεισόδια
-
Προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη και άγχος
Χαρακτηριστικά, έρευνα που δημοσιεύθηκε το 2020 κατέληξε ότι η πιθανότητα θανατηφόρων τροχαίων αυξάνεται κατά 6%, ενώ παρόμοια ποσοστά αύξησης καταγράφηκαν για καρδιακές προσβολές τις πρώτες τρεις ημέρες μετά την αλλαγή ώρας.
Ο ρόλος του κιρκάδιου ρυθμού
Το εσωτερικό «ρολόι» του οργανισμού – ο κιρκάδιος ρυθμός – ρυθμίζεται από το φυσικό φως. Η τεχνητή αλλαγή του ωραρίου μέσω της θερινής ώρας αποσυντονίζει αυτόν τον κύκλο, επηρεάζοντας:
-
Την ποιότητα του ύπνου
-
Την ορμονική ισορροπία
-
Τον μεταβολισμό
-
Τη νοητική λειτουργία
Η επίδραση στον ύπνο
Η απώλεια μίας ώρας ύπνου προκαλεί δυσλειτουργία στο σύστημα ύπνου-εγρήγορσης. Η μείωση της μελατονίνης, της ορμόνης που διευκολύνει τον ύπνο, οδηγεί σε αϋπνία, κόπωση και μειωμένη απόδοση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Περίπου το 55% των ενηλίκων, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής Ύπνου (AASM), αισθάνονται αδυναμία προσαρμογής στην αλλαγή αυτή.
Πρακτικές συμβουλές για ευκολότερη προσαρμογή
-
Διατηρήστε σταθερό πρόγραμμα ύπνου
-
Εξασφαλίστε 7-8 ώρες ύπνου, ειδικά τις ημέρες γύρω από την αλλαγή
-
Εκτεθείτε σε φυσικό φως το πρωί
-
Αποφύγετε καφεΐνη και οθόνες πριν τον ύπνο
-
Περιορίστε τον μεσημεριανό ύπνο
-
Προτιμήστε δραστηριότητες σε εξωτερικό χώρο
Μόνιμη θερινή ή χειμερινή ώρα;
Ειδικοί τονίζουν πως ενδεχόμενη μόνιμη υιοθέτηση της θερινής ώρας θα ενίσχυε τους κινδύνους για ψυχική και σωματική υγεία, καθώς θα ελαττωνόταν η πρωινή έκθεση στο φως. Αντίθετα, η διατήρηση της χειμερινής ώρας ευθυγραμμίζει καλύτερα το ανθρώπινο βιολογικό ρολόι με τον ηλιακό κύκλο, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο καρδιοπαθειών, παχυσαρκίας, διαβήτη και διαταραχών διάθεσης.
