Ξεκινά το μεγάλο στοίχημα του ΒΟΑΚ: Βάζει 792 εκατομμύρια το δημόσιο – Ένα βήμα πριν τις «μπουλντόζες»
«Τρέχουν» οι εξελίξεις για τη σύμβαση παραχώρησης του ΒΟΑΚ (Χανιά – Ηράκλειο), με ανάδοχο – επενδυτή τον όμιλο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, και σε χρηματοδοτικό επίπεδο με το «κλείδωμα» της συμβολής του Δημοσίου για το project εκτιμώμενης αξίας άνω των 2 δισ. ευρώ, για το οποίο έχουν προβλεφθεί και πόροι 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης (για το «κομμάτι» αυτό).
Στη «Διαύγεια» του υπουργείου, γνωστοποιήθηκε ότι ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστος Δήμας, υπέγραψε την απόφαση ένταξης της πράξης «Χρηματοδοτική Συμβολή του Δημοσίου για το έργο Παραχώρησης “Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Συντήρηση και Εκμετάλλευση του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) στο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο”» στο «ΤΠΑ Υποδομών και Μεταφορών 2021-2025» και στον Άξονα Προτεραιότητας «Οδικές υποδομές». Προφανώς, η απόφαση αφορά στο τμήμα Χανιά-Ηράκλειο και στο τμήμα της προαίρεσης Κίσσαμος-Χανιά, του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ).
Η δημόσια χρηματοδότηση
Όπως σημειώνεται, η Χρηματοδοτική Συμβολή του Δημοσίου για το τμήμα Χανιά-Ηράκλειο, σύμφωνα με το άρθρο 15.2 του Σχεδίου της Σύμβασης Παραχώρησης, ανέρχεται σε 693 εκατομμύρια ευρώ και καταβάλλεται κατά την Περίοδο Μελετών-Κατασκευών Τ1. Η Χρηματοδοτική Συμβολή του Δημοσίου για το τμήμα της προαίρεσης (τμήμα Κίσσαμος-Χανιά) , σύμφωνα με το άρθρο 15.8.2 του Σχεδίου της Σύμβασης Παραχώρησης, ανέρχεται σε 99 εκατομμύρια Ευρώ. Ήτοι σύνολο Χρηματοδοτικής Συμβολής του Δημοσίου: 792 εκατομμύρια ευρώ. Η Χρηματοδοτική Συμβολή για το τμήμα Χανιά-Ηράκλειο καταβάλλεται έως και 360 ημερολογιακές ημέρες από την έναρξη της Παραχώρησης και της προαίρεσης (τμήμα Κίσσαμος-Χανιά), την πρώτη εργάσιμη ημέρα μετά το πέρας περιόδου 900 ημερολογιακών ημερών από την ημερομηνία Έναρξης Παραχώρησης. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις αποκλειστικές προθεσμίες που προβλέπονται στο Σχέδιο της Σύμβασης Παραχώρησης, η εκταμίευση της Χρηματοδοτικής Συμβολής κατά προτεραιότητα θα είναι από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Όπως αναφέρεται, η δημόσια δαπάνη της πράξης που προτείνεται για εγγραφή στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ανέρχεται σε 592 εκατ. ευρώ.
Η «κάθοδος» Ταχιάου στην Κρήτη και οι «τοπικές» επαφές
Προ ημερών, τα εργοτάξια των μεγάλων έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Κρήτη επισκέφθηκε ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών Νίκος Ταχιάος πραγματοποιώντας συναντήσεις με τοπικούς φορείς και παράγοντες του νησιού. Εκεί, είχε επαφές με δημάρχους τοπικών δήμων που έχουν διαφωνίες για μια σειρά από θέματα (π.χ. χαράξεις, κυκλοφοριακά, κόμβοι κοντά στις πόλεις, συνδέσεις, διαβάσεις, ίσως και σε σχέση με καταβολή διοδίων), όπως των δήμων Ηρακλείου, Μαλεβιζίου κ.α., που μάλιστα έχουν προσφύγει και στο ΣτΕ (εκκρεμεί εκδίκαση τον προσεχή Οκτώβριο, μετά από αναβολές). Προφανώς, από το υπ. Υποδομών και Μεταφορών επιχειρούν να λύσουν τα προβλήματα πριν φτάσουμε στις δικαστικές αίθουσες, χαθεί χρόνος, ίσως και χρήμα για τα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ πάντα είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να προκύψουν προβλήματα με περιβαλλοντικές άδειες και μελέτες.
Πρόσφατα, στο νομοσχέδιο του υπ. Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για την Κεφαλαιαγορά, υπήρχε και τροπολογία του υπ. Υποδομών, βάσει της οποίας καταργείται ως προϋπόθεση να έχει εκτελεστεί το 50% των αναγκαίων απαλλοτριώσεων προκειμένου να υπογράφονται οι συμβάσεις παραχώρησης, προβλέποντας τη δυνατότητα έναρξης των εργασιών, αναφορικά με Έργα Εθνικής Σημασίας και Εθνικού Επιπέδου, τα οποία λόγω του χαρακτήρα τους, έχουν υπαχθεί στην ειδικά προβλεπόμενη διαδικασία του άρθρου 7Α του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων. Η τροπολογία αυτή στην παρούσα φάση ανοίγει το δρόμο για την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης για το τμήμα του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης, Χανιά – Ηράκλειο, με τον ανάδοχο ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ώστε να μην χαθούν οι πόροι που έχει εξασφαλίσει το έργο από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Κατά την περιοδεία του στον Νόμο Ηρακλείου, ο κ. Ταχιάος ανακοίνωσε ότι εντός των προσεχών εβδομάδων θα υπογραφεί η Σύμβαση Παραχώρησης για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), συμπληρώνοντας ότι: «Το αποτέλεσμα του διαγωνισμού έχει σταλεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Εκτιμούμε ότι πολύ σύντομα θα έχουμε την απαιτούμενη έγκριση, ώστε να προχωρήσουμε στην υπογραφή της σύμβασης και στην κύρωσή της από τη Βουλή».
Κατά τη διάρκεια της περιοδείας του, ο Υφυπουργός συναντήθηκε με τους Δημάρχους Ηρακλείου Αλέξη Καλοκαιρινό και Μαλεβιζίου Μενέλαο Μποκέα, με τους οποίους συζήτησε για την παράκαμψη του Ηρακλείου. «Θέλουμε μέσα στο 2026 να έχουμε τελειώσει με τις παρακάμψεις των τριών μεγάλων πόλεων από τις οποίες διέρχεται το έργο της Σύμβασης παραχώρησης» ανέφερε μετά τη συνάντηση ο κ. Ταχιάος, τονίζοντας ότι οι παρακάμψεις των πόλεων δεν έχουν διόδια και θα μπορούν να εξυπηρετούν άνετα τις απαιτούμενες αστικές μετακινήσεις των κατοίκων και των επισκεπτών.
Όπως τόνισε ο Υφυπουργός, ο στόχος της Κυβέρνησης είναι να εγκατασταθούν τα εργοτάξια στο τμήμα της Παραχώρησης το συντομότερο δυνατό. «Για να επιτευχθεί αυτό, είναι αναγκαία η στενή και συνεχής συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και την τοπική αυτοδιοίκηση» δήλωσε ο κ. Ταχιάος, διαβεβαιώνοντας ότι θα βρεθεί ο «κοινός τόπος» με τους Δήμους. Προανήγγειλε ότι σύντομα θα πραγματοποιηθούν νέες συναντήσεις τόσο του ίδιου, όσο και του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών κ. Δήμα, με τους εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, προκειμένου να κυλήσει το έργο απαλλαγμένο από την περιπέτεια των χρονοβόρων δικαστικών αντιδικιών στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Όπως υπογράμμισε στους συνομιλητές του ο κ. Ταχιάος, πρόκειται για ένα περίπλοκο έργο και ότι κοινή αφετηρία των επαφών που θα ακολουθήσουν είναι η παραδοχή ότι και οι δύο πλευρές αποβλέπουν κατ’ αρχήν στην επιτυχία του, προσθέτοντας ότι, όπως έχει τονίσει και στο παρελθόν, οι απόψεις των δημοτικών αρχών έχουν λογική βάση και γι’ αυτό πρέπει η κατάληξη να είναι μία ρεαλιστική και επωφελής για τους πολίτες συμφωνία.
Ο συνολικός ΒΟΑΚ
Στην συνέχεια, ο κ. Ταχιάος, επισκέφθηκε τα εν εξελίξει έργα του Βορείου Οδικού Άξονα Κρήτης, στο τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη και Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος, όπου διαπίστωσε την εξαιρετικά ενθαρρυντική πρόοδο εργασιών. «Έχουμε πάρα πολύ καλά δείγματα για την πρόοδο του ΒΟΑΚ παρά τις δυσκολίες που έχουμε βρει στα έργα, τόσο του ΣΔΙΤ όσο και του Δημοσίου Έργου, ενώ έπεται και η Παραχώρηση» δήλωσε. Υπενθυμίζεται ότι το ΣΔΙΤ υλοποιείται από τις ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, AKTOR, και το δημόσιο τμήμα από την AKTOR.
Όπως έχουμε αναφέρει, όταν θα ενεργοποιηθεί η σύμβαση παραχώρησης, ολόκληρος ο ΒΟΑΚ από τα Χανιά μέχρι τον Άγιο Νικόλαο, σχεδόν 225 χλμ., αξίας κοντά 3 δισ. ευρώ, θα είναι σε φάση κατασκευής. Πέραν αυτής, υπάρχουν και τα άλλα «κομμάτια» του ΒΟΑΚ, τα τμήματα Χερσόνησος – Νεάπολη (ΣΔΙΤ, των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις, AKTOR, ύψους 350 εκατ., με χρηματοδότηση 90 εκατ. από το RRF) και Νεάπολη – Αγ. Νικόλαος (δημόσιο έργο, από AKTOR, σύμβαση αξίας 192 εκατ.). Πρόκειται για το μεγαλύτερο έργο υποδομής που θα κατασκευαστεί στη χώρα τα επόμενα χρόνια, με κοκτέιλ χρηματοδότησης (παραχώρηση, ΣΔΙΤ, δημόσιο τμήμα), που συνιστά μια μεγάλη πρόκληση, ενεργοποιώντας ήδη το σύνολο του τεχνικού κλάδου της χώρας, κατά βάση τους ισχυρούς, που έχει αναλάβει τις τρεις ξεχωριστές εργολαβίες του σχεδιασμού.
Η σύμβαση παραχώρησης
Tο κατασκευαστικό κόστος του έργου υπολογίζεται σε περίπου 1,8 -2 δισ. ευρώ, αν όχι παραπάνω. Σύμφωνα με πληροφορίες, βάσει της προσφοράς που είχε δώσει τότε η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η αιτούμενη κατά την περίοδο μελετών – κατασκευών χρηματοδοτική συμβολή του Δημοσίου ανέρχεται στα 693 εκατ. ευρώ (σε τρέχουσες τιμές), ενώ η επιδότηση κατά την περίοδο λειτουργίας (δικαίωμα απόληψης σκιώδους διοδίου) αντιστοιχεί σε ποσοστό 64,62% επί των επιβαλλόμενων στους χρήστες διοδίων τελών. Δηλαδή, θα έχουμε «σκιώδη» διόδια με μερική επιδότηση από το δημόσιο, λόγω χαμηλότερου κυκλοφοριακού φόρτου εκτός καλοκαιριού.
Αν δεν έχουμε καθυστερήσεις και «παρατράγουδα», μέσα στους επόμενους μήνες θα ενεργοποιηθούν η παραχώρηση και οι πρώτες «μπουλντόζες». Εντός του 2026, θεωρητικώς μέσα στους πρώτους 6 μήνες, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ένα σημαντικό αντικείμενο του έργου (π.χ. 15%).
Η περίοδος της παραχώρησης είναι 35 έτη, εκ των οποίων έως πέντε έτη (60 μήνες) είναι η περίοδος μελετών – κατασκευών. Το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο του ΒΟΑΚ είναι μήκους 157,5 χλμ. (με δύο ΛΕΑ, πλήθος ανισόπεδων κόμβων και σηράγγων). Με την ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ θα μειωθεί σημαντικά ο χρόνος για τη διαδρομή Χανιά – Ηράκλειο και τη διαδρομή Χανιά – Άγιος Νικόλαος, ενώ θα αναβαθμιστεί η οδική ασφάλεια, με αισθητή μείωση θανατηφόρων ατυχημάτων και σοβαρών τραυματισμών. Θυμίζουμε ότι έχει ενεργοποιηθεί και η προαίρεση για το τμήμα Κίσσαμος – Χανιά (σχεδόν 31 χλμ.). Κατά πόσο θα επιβεβαιωθούν σενάρια και πληροφορίες περί εισόδου στα σχήματα παραχώρησης και κατασκευής και άλλων ομίλων που διεκδικούσαν, ή όχι, τον διαγωνισμό, θα φανεί προσεχώς.
