Ηράκλειο: Τρία χρόνια με αναστολή για τον θάνατο του 22χρονου Αντώνη – Οργή για την απόφαση του Δικαστηρίου

Έντονη συζήτηση έχει προκαλέσει η δικαστική απόφαση σχετικά με το θανατηφόρο τροχαίο που σημειώθηκε τον Αύγουστο του 2023 στο Ηράκλειο, με θύμα έναν 22χρονο μοτοσικλετιστή.

Το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Ηρακλείου έκρινε ένοχη την οδηγό του ΙΧ για ανθρωποκτονία από αμέλεια, επιβάλλοντάς της ποινή φυλάκισης τριών ετών με αναστολή. Η απόφαση εκδόθηκε τη Δευτέρα 19 Μαΐου 2025, έπειτα από δύο αναβολές.

Το περιστατικό είχε σημειωθεί στις 22 Αυγούστου 2023, όταν η οδηγός του οχήματος παραβίασε προτεραιότητα, παρασύροντας τον 22χρονο Αντώνη Μαυρογιαννάκη, ο οποίος επέστρεφε με τη μοτοσικλέτα του στο σπίτι.

Το νομικό πλαίσιο και τα «κενά» στη νομοθεσία

Παρότι από το 2019 ισχύει το άρθρο 290Α του Ποινικού Κώδικα για την επικίνδυνη οδήγηση, το οποίο ορίζει ως κακούργημα την πρόκληση θανάτου υπό συνθήκες όπως η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή η παραβίαση του κόκκινου σηματοδότη, η παραβίαση προτεραιότητας δεν περιλαμβάνεται στον ίδιο κατάλογο, όπως αναφέρει η ομάδα SOS Τροχαία Εγκλήματα

Ως αποτέλεσμα, πράξεις όπως αυτή διώκονται ως πλημμελήματα, δημιουργώντας ένα πλαίσιο νομικής ανισότητας μεταξύ παρόμοιων υποθέσεων, ανάλογα με το είδος της τροχαίας παράβασης.

Η άδεια οδήγησης παραμένει σε ισχύ

Παρά την καταδίκη για ανθρωποκτονία από αμέλεια, δεν υπήρξε ανάκληση της άδειας οδήγησης της κατηγορουμένης, γεγονός που αναδεικνύει την ανάγκη επανεξέτασης των διοικητικών κυρώσεων που συνοδεύουν τις ποινικές καταδίκες.

Αξιοσημείωτο είναι πως η κατηγορουμένη δεν παρέστη στο δικαστήριο, γεγονός που επανειλημμένα καταγράφεται σε παρόμοιες περιπτώσεις και γεννά προβληματισμό για το πώς η απουσία του δράστη επηρεάζει τη συμβολική και ουσιαστική βαρύτητα της διαδικασίας.

Παρά τις εκατοντάδες παραβάσεις καθημερινά για χρήση κινητού κατά την οδήγηση, τα στοιχεία αυτά σπάνια περιλαμβάνονται στις δικογραφίες θανατηφόρων τροχαίων. Η απουσία νομοθετικού μηχανισμού για την επίσημη καταγραφή της χρήσης κινητού ως παράγοντα πρόκλησης ατυχήματος, αφήνει κρίσιμες υποθέσεις χωρίς τεχνική απόδειξη αιτίας.

Αν και ο νόμος 290Α ισχύει σχεδόν έξι χρόνια, η εφαρμογή του παραμένει εξαιρετικά περιορισμένη. Στοιχεία που καταγράφηκαν το 2023 στην Κρήτη ανέδειξαν πως πάνω από το 50% των θανατηφόρων τροχαίων αφορούσαν οδηγούς υπό την επήρεια αλκοόλ ή ουσιών, ωστόσο ελάχιστες διώξεις προχωρούν με το άρθρο για επικίνδυνη οδήγηση (κακούργημα).

Ανισότητες στη δικαστική μεταχείριση

Η υπόθεση του 22χρονου Αντώνη εντάσσεται σε ένα ευρύτερο κοινωνικό και νομικό ζήτημα: την ανισότητα στην αντιμετώπιση τροχαίων εγκλημάτων. Ενώ οι οικογένειες των θυμάτων καλούνται να παραστούν στη δίκη, οι κατηγορούμενοι μπορούν να απουσιάζουν νομίμως, εκπροσωπούμενοι μόνο από νομικό παραστάτη.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του Συλλόγου SOS Τροχαία Εγκλήματα

Στις 19 Μαΐου 2025, μετά από δύο αναβολές (καμία δεν  προβλήθηκε από την οικογένεια του Αντώνη) εκδικάστηκε τελικά η υπόθεση με την οδηγό του ΙΧ κατηγορούμενη για «ανθρωποκτονία από αμέλεια», δηλαδή «πλημμέλημα»  στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Ηρακλείου.

Το δικαστήριο έκρινε ένοχη την οδηγό και της επέβαλε ποινή τρία χρόνια φυλάκισης με τριετή αναστολή.

Η απόφαση αυτή, μία ακόμα παρόμοια απόφαση, έρχεται να καταρρίψει το μύθο της αυστηροποίησης των ποινών για τους δράστες τροχαίων εγκλημάτων και να φωτίσει τα όσα αντιφατικά υπάρχουν στην νομοθεσία που λειτουργούν πάντα προς όφελος των δραστών.

1). Από την 1^η Ιουλίου 2019 είναι σε ισχύ  το άρθρο 290^Α  του Ποινικού Κώδικα για την επικίνδυνη οδήγηση που δύο φορές στη συνέχεια τροποποιήθηκε με προσθήκη κι άλλων παραβάσεων. Με το άρθρο αυτό χαρακτηρίζεται ως κακούργημα και τιμωρείται με ποινές κάθειρξης η πρόκληση θανάτου ή σοβαρού τραυματισμού από οδηγό υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις (επήρεια αλκοόλ ή ουσιών, οδήγηση στη ΛΕΑ κλπ). Αν και στις τροποποιήσεις που ακολούθησαν την αρχική διατύπωση προστέθηκε και η παραβίαση του κόκκινου σηματοδότη, δεν προστέθηκε η παραβίαση του STOP, ούτε η παραβίαση προτεραιότητας. Έτσι για το ίδιο έγκλημα (φόνος ή σοβαρός τραυματισμός από παραβίαση προτεραιότητας) αν υπάρχει φανάρι ο δράστης διώκεται για κακούργημα (ενδεχόμενος δόλος) ενώ αν υπάρχει STOP η δεν υπάρχει σήμανση διώκεται για πλημμέλημα (αμέλεια)…

Ο περιορισμός της «επικίνδυνης οδήγησης» σ ένα συγκεκριμένο κατάλογο παραβάσεων και μάλιστα με μια έντονη τυπολατρία (ενδεικτική είναι η πρόσφατη συζήτηση για το τροχαίο με εγκατάλειψη και ακρωτηριασμό του θύματος αν είναι αναγκαία η πραγματοποίηση πολλαπλών ελιγμών για την εφαρμογή του άρθρου όταν και ένας μόνον ελιγμός μπορεί να αποβεί μοιραίος) διαστρεβλώνει την ίδια την έννοια της επικινδυνότητας και θεσπίζει την ατιμωρησία αλλά και την άνιση μεταχείριση δραστών ίδιων εγκλημάτων.

Από την μεριά των θυμάτων βέβαια η ισότητα είναι δεδομένη, είτε από παραβίαση κόκκινου είτε από παραβίαση STOP, είτε από παραβίαση προτεραιότητας, ο θάνατος είναι θάνατος και η καταδίκη για τα θύματα και τις οικογένειες τους είναι ισόβια.

2). Αλλά η απόδοση κατηγοριών και η καταδίκη για ανθρωποκτονία από αμέλεια γιατί πρέπει να μην έχει σαν συνέπεια την αφαίρεση της άδειας οδήγησης από τη δράστη. Θα μπορούσε κανείς να διανοηθεί πως αν ένας άνθρωπος, κάτοχος άδειας οπλοφορίας σκοτώσει από αμέλεια έναν άλλο άνθρωπο θα μπορούσε να εξακολουθεί να κατέχει άδεια οπλοφορίας;

Είναι δυνατόν να σου απαγγέλλεται κατηγορία ανθρωποκτονίας και να μη σου αφαιρείται η άδεια οδήγησης μέχρι τη δίκη, να καταδικάζεσαι για ανθρωποκτονία και πάλι να μη σου αφαιρείται η άδεια; Δυστυχώς στη χώρα μας είναι. Αυτό συνέβη και στην συγκεκριμένη περίπτωση αλλά συμβαίνει σχεδόν πάντα. Και δεν είναι μόνο η νομοθεσία υπεύθυνη γι αυτό. Θα μπορούσε και πριν και μετά τη δίκη να υπάρξει αφαίρεση της άδειας. Αλλά φαίνεται στην  τρέχουσα ιεράρχηση η αξία της άδειας οδήγησης είναι πολύ πάνω από την αξία της ανθρώπινης ζωής.

3). Επισημαίνουμε ακόμα μια φορά το γεγονός πως σε κανένα τροχαίο, και βέβαια ούτε σ αυτό με θύμα τον Αντώνη, δεν υπάρχουν στη δικογραφία τα στοιχεία για το αν τα κινητά όλων των εμπλεκομένων βρίσκονταν σε λειτουργία την στιγμή του συμβάντος. Η ραγδαία ανάπτυξη της χρήσης κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση ενώ τιμωρείται με διοικητικές ποινές και θεωρείται παγκόσμια από τις πλέον επικίνδυνες πρακτικές δεν έχει οδηγήσει την πολιτεία σε ανάλογη νομοθέτηση με αποτέλεσμα ενώ καθημερινά καταγράφεται πλήθος παραβάσεων χρήσης κινητού κατά την οδήγηση, στη χώρα μας να μην καταγράφεται κανένα περιστατικό σύγκρουσης, τραυματισμού ή θανάτου λόγω χρήσης κινητού. Πολλά «ανεξήγητα» τροχαία εγκλήματα θα είχαν διαλευκανθεί αν δεν υπήρχε αυτή η συστηματική άρνηση από την πολιτεία όπως υπάρχουν τα στοιχεία για χρήση αλκοόλ στη δικογραφία να υπάρχουν και τα στοιχεία για χρήση κινητών τηλεφώνων. Είναι κάτι άμεσα εφικτό και πουθενά δεν προσκρούει στα «προσωπικά δεδομένα». Μπορεί όμως να καταρρίψει τη θεμελίωση της «αμέλειας»…

4). Για ακόμα μια φορά εκδικάστηκε τροχαίο έγκλημα και μάλιστα θανατηφόρο με θύμα παιδί 22 χρονών χωρίς την παρουσία της κατηγορούμενης! Η ευαισθησία αυτή της πολιτείας απέναντι στους δράστες ανθρωποκτονιών ή σοβαρών τραυματισμών να μην είναι υποχρεωμένοι να παρίστανται αλλά να μπορούν να εκπροσωπηθούν από τους δικηγόρους τους είναι προκλητική. Αυτή η απίστευτη φροντίδα ο /η δράστης να μην βρεθεί μπροστά στις συνέπειες των πράξεων του να μην ακούσει και να μη δει τίποτα, να μην αντικρύσει το βλέμμα των γονιών, να προσπεράσει χωρίς το παραμικρό ψυχικό κόστος την δικαστική διαδικασία είναι πλήρως εναρμονισμένη με τη συνολική υποτιμητική για τα θύματα και τις οικογένειες τους αντίληψη.

Η ανθρωποκτονία ή η πρόκληση αναπηρίας δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται δικαστικά με τον ίδιο τρόπο με τις κτηματικές διαφορές ή τις ζωοκλοπές,  απουσία των δραστών.

Να σημειώσουμε βέβαια πως τα θύματα και οι οικογένειες τους υποχρεούνται να παραστούν.

5). Αν και ο 290^Α είναι σε ισχύ σχεδόν έξι χρόνια πλέον είναι φανερό πως η χρησιμοποίηση του είναι πολύ περιορισμένη. Έχουμε αναφερθεί επανειλημμένα στο γεγονός πως η ίδια η ΕΛΑΣ ανακοίνωσε πως χρήση  αλκοόλ ή ουσιών υπήρχε σε πάνω από το 50% των θανατηφόρων τροχαίων στην Κρήτη το 2023. Με δεδομένο ότι τώρα αρχίζουν να παραπέμπονται σε δίκη οι υποθέσεις του 2023 περιμένουμε με ενδιαφέρον να δούμε σε πόσες θα υπάρχει παραπομπή με το άρθρο για την επικίνδυνη οδήγηση (κακούργημα) δεδομένου ότι αν σε κάτι είναι σαφές το σχετικό άρθρο αυτό είναι η πρόκληση θανάτου ή τραυματισμού από οδηγούς υπό την επήρεια αλκοόλ ή ουσιών. Ελπίζουμε να μη χρειαστεί να επανέλθουμε.

Χωρίς Δικαιοσύνη δεν θα υπάρξει Ειρήνη!