Μοντέλο επιδόµατος θέρμανσης δρομολογεί η κυβέρνηση και για τις επιδοτήσεις ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίες από τις αρχές του 2024, και σε συμμόρφωση με τις κατευθύνσεις της Κομισιόν, θα πρέπει να στοχεύουν σε συγκεκριμένες κατηγορίες καταναλωτών.
Το μοντέλο επιδοτήσεων που θα αντικαταστήσει αυτό της οριζόντιας επιδότησης (ανεξαρτήτως εισοδήματος και οικονομικής επιφάνειας) –για το οποίο δαπανήθηκαν πάνω από 9 δισ. ευρώ από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης το 2021 μέχρι σήμερα– θα συνοδευθεί με μέτρα που θα βάζουν τέλος στα φαινόμενα των «ρευματοκλοπών» και των «στρατηγικών κακοπληρωτών». Πρόκειται για δύο μάστιγες της λιανικής αγοράς, στις οποίες και αποδίδονται κατά το μεγαλύτερο μέρος τους οι συσσωρευμένες ανεξόφλητες οφειλές άνω του 1,8 δισ. ευρώ στη λιανική το 2022.
Οι ρευματοκλοπές
«Θα τους συμβούλευα να αρχίσουν να κόβουν τα καλώδια», είναι το μήνυμα που στέλνει μέσω της «Κ» σε όσους κλέβουν ρεύμα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης, δίνοντας ένα στίγμα της αυστηρότητας των διοικητικών μέτρων που αναμένεται να ανακοινώσει μέσα στον Οκτώβριο. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνηγόρου του Πολίτη, το κόστος των ρευματοκλοπών, το οποίο πληρώνουν οι συνεπείς καταναλωτές, από 209 εκατ. ευρώ το 2021 εκτινάχτηκε στα 798 εκατ. το 2022. Η μεγάλη διαφορά, θα πρέπει να σημειωθεί, δεν αντιστοιχεί και σε διεύρυνση του φαινομένου, συνδέεται κυρίως με τη σημαντική απόκλιση της χονδρεμπορικής τιμής ρεύματος, η οποία το 2022 έκλεισε στα 283,17 ευρώ ανά μεγαβατώρα, από 119,934 ευρώ ανά μεγαβατώρα το 2021.
Οι κακοπληρωτές
Στο στόχαστρο του ΥΠΕΝ, όπως αναφέρει και το kathimerini.gr, έχουν τεθεί και οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, οι οποίοι εκμεταλλεύονται το δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης των καταναλωτών και μεταπηδούν από πάροχο σε πάροχο, αφήνοντας πίσω τους φέσια. Το φαινόμενο του «ενεργειακού τουρισμού», όπως το αποκαλεί η αγορά, έχει ενισχυθεί από πέρυσι που καθιερώθηκε το δικαίωμα μετακίνησης των καταναλωτών ανά μήνα και έχει προσθέσει στις εταιρείες ανεξόφλητες οφειλές άνω των 500 εκατ. ευρώ. Με μια πρώτη προσέγγιση, οι στρατηγικοί κακοπληρωτές υπολογίζονται από το ΥΠΕΝ σε περίπου 25.000-30.000. Η ρύθμιση που ετοιμάζει το υπουργείο θα διαχωρίζει την κατηγορία των στρατηγικών κακοπληρωτών από αυτήν των «ξεχασιάρηδων», όπως αποκαλεί ο υπουργός όσους άλλαξαν πάροχο και απλώς ξέχασαν να πληρώσουν ένα λογαριασμό. Θα είναι, ωστόσο, πολύ αυστηρή με την πρώτη κατηγορία, δίνοντας μεταξύ άλλων δικαίωμα στον προηγούμενο πάροχο να δώσει εντολή στον ΔΕΔΔΗΕ για αποκοπή ρεύματος, αλλά και δικαίωμα σήμανσης στην πλατφόρμα του ΔΕΔΔΗΕ ως υπερήμερου, πληροφορία που θα τη βλέπουν όλοι οι προμηθευτές και που προσδίδει στον ΔΕΔΔΗΕ κατά κάποιον τρόπο ένα ρόλο «ενεργειακού Τειρεσία». Η σχετική ρύθμιση θα αφορά την τροποποίηση του άρθρου 42 του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, με την οποία έχει καταπιαστεί ήδη η ΡΑΑΕΥ και μάλιστα με τη διαδικασία του επείγοντος κατ’ εντολήν του υπουργού, για να παραδώσει γνωμάτευση έως τις 20 Οκτωβρίου.
Οι επιδοτήσεις
Μέσα στην πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου, στο μεταξύ, αναμένεται να οριστικοποιηθεί το νέο μοντέλο επιδοτήσεων που θα ισχύσει από τις αρχές του 2024. Πρωταρχικός στόχος είναι η διεύρυνση της ομπρέλας προστασίας που παρέχεται σήμερα μέσω του ΚΟΤ, σε μια νέα κατηγορία, αυτή των «ενεργειακά ευάλωτων», δηλαδή των καταναλωτών που δαπανούν μεγαλύτερο μέρος από το εισόδημά τους για ενέργεια. Ο προσδιορισμός αυτής της κατηγορίας θα γίνει με κριτήρια γεωγραφικά και βαθμοημερών, αξιοποιώντας τον μηχανισμό που εφαρμόζεται για το επίδομα θέρμανσης. Αρχιτέκτονας, εξάλλου, αυτού του μηχανισμού με τα περίπου 12.000 διαφορετικά επιδόματα θέρμανσης (ανά γεωγραφική περιοχή, ακόμη και μεταξύ ίδιων περιοχών, βάσει ταχυδρομικού κώδικα) είναι ο κ. Σκυλακάκης από την προηγούμενη θητεία του στο υπουργείο Οικονομικών.
Μια ξεχωριστή κατηγορία θα αποτελέσουν οι πολύτεκνοι. Εως και το 2018 ίσχυε ειδικό οικιακό τιμολόγιο για οικογένειες πολυτέκνων, με τουλάχιστον τέσσερα παιδιά, το οποίο όμως καταργήθηκε με απόφαση του τότε υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργου Σταθάκη, η οποία ενέταξε τους πολυτέκνους στην ενιαία ρύθμιση των εκπτώσεων για τα ευάλωτα νοικοκυριά. Τον Φεβρουάριο, ωστόσο, του 2022 η κατάργηση του πολυτεκνικού τιμολογίου «έπεσε» στην ολομέλεια του ΣτΕ (430/2022). Η κυβέρνηση στο πλαίσιο και της απόφασης του ΣτΕ έχει αποφασίσει να επαναφέρει το ειδικό τιμολόγιο πολυτέκνων, το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες θα προβλέπει εισοδηματικά κριτήρια, που όπως εκτιμάται θα καλύπτουν την πλειονότητα των νοικοκυριών, αλλά όχι περιουσιακά κριτήρια ακίνητης περιουσίας, όπως αυτά που ισχύουν σήμερα στο ΚΟΤ.
Επιδίωξη της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ μέσω των νέων παρεμβάσεων στη λιανική αγορά ηλεκτρισμού είναι η δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος που θα προστατεύει τα χαμηλά εισοδήματα αλλά και θα συγκρατεί τις τιμές για το σύνολο των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων της χώρας, καθώς από τις αρχές του νέου έτους δεν θα βρίσκονται σε ισχύ τα έκτακτα μέτρα που απορρόφησαν το μεγαλύτερο μέρος των αυξήσεων την περίοδο της ενεργειακής κρίσης.
