Ακίνητα σε «καραντίνα»: Το νέο Π.Δ. βάζει «κόφτη» στην αξία χιλιάδων ακινήτων σε μικρούς οικισμούς

Ραγδαίες ανατροπές στην αξία και τη χρήση ακινήτων σε 10.000 μικρούς οικισμούς προκαλεί το νέο Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο ορίζει αυστηρότερους όρους δόμησης και επανακαθορίζει τα όρια οικοδομησιμότητας.

Με βάση τις νέες ρυθμίσεις, μόνο τα οικόπεδα άνω των 2.000 τ.μ. με πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο διατηρούν οικοδομησιμότητα, ενώ τα υπόλοιπα υποβιβάζονται ουσιαστικά σε γεωργική γη, χωρίς αστική αξία. Παράλληλα, ακυρώνονται οι πολεοδομικές επεκτάσεις που έγιναν μετά το 1983, ανατρέποντας υφιστάμενους σχεδιασμούς.

Η συνέπεια αυτών των αλλαγών είναι δραματική μείωση της αξίας των μικρών ακινήτων, σε κάποιες περιπτώσεις έως και κατά 90%, γεγονός που προκαλεί εύλογες αντιδράσεις από ιδιοκτήτες, φορείς και αυτοδιοίκηση.

Εκπρόσωποι της ΠΟΜΙΔΑ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την απαξίωση της ακίνητης περιουσίας και ζητούν διατήρηση ενός σταθερού πλαισίου δόμησης, τονίζοντας την ανάγκη προβλεψιμότητας για ιδιώτες και επενδυτές.

Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) με ομόφωνη απόφαση αντιτίθεται στο άρθρο 5 του Π.Δ. και ζητά:

• Άμεση αναστολή της διαδικασίας προώθησης του διατάγματος.
• Διαβούλευση με τα συναρμόδια όργανα (ΥΠΕΝ, ΣτΕ, ΤΕΕ).
• Ενσωμάτωση των αλλαγών στα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, χωρίς οριζόντιους περιορισμούς.

Αντίστοιχη παρέμβαση έκανε και η Εταιρεία Ανδρίων Επιστημόνων, επισημαίνοντας ότι οι μονολιθικοί περιορισμοί στερούν από τις τοπικές κοινωνίες τη δυνατότητα οικιστικής προσαρμογής βάσει επιστημονικών και κοινωνικών δεδομένων. Ζητείται η δυνατότητα τεκμηριωμένης επέκτασης ορίων, όπου αυτό δικαιολογείται.

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, σε επίσημες δηλώσεις του υπεραμύνθηκε του διατάγματος, επικαλούμενος τη νομολογιακή κρίση του ΣτΕ που έχει θέσει εν αμφιβόλω χιλιάδες οριοθετήσεις οικισμών από το 1985 και μετά. Όπως δήλωσε, “η Πολιτεία επιχειρεί να θεσπίσει ένα σαφές και συνταγματικά θεμελιωμένο πλαίσιο οριοθέτησης“.

Το Προεδρικό Διάταγμα 129/2025 (ΦΕΚ Δ’ 194/15.05.2025) προβλέπει:

• Τρεις πολεοδομικές ζώνες με διαφοροποιήσεις στους όρους δόμησης:
  • Ζώνη Α: ιστορικός πυρήνας (προ του 1923)
  • Ζώνη Β και Β1: τμήματα με ανάπτυξη έως το 1983, διάσπαρτη δόμηση
• Ελάχιστα όρια αρτιότητας:
  • Από 150 τ.μ. (παλαιά οικόπεδα) έως 2.000 τ.μ.
  • Υποχρεωτική πρόσοψη σε κοινόχρηστο χώρο
• Αποκλεισμός από την οριοθέτηση:
  • Αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας
  • Ζώνες παραλίας, αιγιαλού και δρόμων
• Ειδικό καθεστώς για τις εκτός σχεδίου περιοχές, με μεταβατικό στάδιο εφαρμογής
• Προστασία υφιστάμενων οικοδομικών αδειών, οι οποίες συνεχίζουν να ισχύουν εφόσον έχουν εκδοθεί πριν τη δημοσίευση του οικείου Π.Δ.

Το διάταγμα, σύμφωνα με την κυβέρνηση, αποσκοπεί στην αποσαφήνιση του νομικού καθεστώτος των οικισμών και στη δημιουργία καθαρών όρων χρήσης γης. Ωστόσο, πλήθος επαγγελματιών του χώρου και τοπικών κοινωνιών επισημαίνουν τον κίνδυνο υποβάθμισης της περιουσίας και της αναπτυξιακής προοπτικής χιλιάδων περιοχών της χώρας, με ιδιαίτερη ανησυχία για τουριστικά σημεία όπως η Κρήτη και το Πήλιο.

Η συζήτηση βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και αναμένεται έντονη πίεση για επανεξέταση βασικών διατάξεων του νομοθετήματος.