ΒΟΑΚ: Ο πιο πολύκροτος «ανύπαρκτος» αυτοκινητόδρομος της χώρας – Η Κρήτη του 2025 χωρίς σύγχρονο δρόμο

Παρά τη στρατηγική της σημασία, την οικονομική δραστηριότητα και τον πληθυσμό των άνω των 600.000 κατοίκων, η Κρήτη εξακολουθεί να στερείται μιας στοιχειώδους υποδομής: ενός ενιαίου, ασφαλούς και μοντέρνου αυτοκινητόδρομου που θα συνδέει τις βασικές της πόλεις.

Η υπάρχουσα χάραξη, γνωστή ως Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ), περισσότερο θυμίζει παλαιά εθνική οδό δεκαετιών προηγούμενων παρά ένα έργο του 21ου αιώνα. Πρόκειται για ένα ετερόκλητο πλέγμα δρόμων, που ενώνει αστικά κέντρα όπως τα Χανιά, το Ρέθυμνο, το Ηράκλειο, ο Άγιος Νικόλαος και η Σητεία, χωρίς όμως τα χαρακτηριστικά που θα του εξασφάλιζαν ταχύτητα και ασφάλεια: λωρίδα έκτακτης ανάγκης (ΛΕΑ), φωτισμό, ανισόπεδους κόμβους και προστατευτικές υποδομές.

Μια υπόσχεση που μετρά δεκαετίες

Η πρώτη φορά που τέθηκε το θέμα ενός ολοκληρωμένου άξονα στην Κρήτη ήταν στη δεκαετία του 1960. Έκτοτε, υπήρξαν μόνο αποσπασματικές παρεμβάσεις, μικρές βελτιώσεις, και συνεχείς εξαγγελίες περί «μεγάλης αναβάθμισης». Η πραγματικότητα όμως παραμένει αμείλικτη: τροχαία δυστυχήματα, θανατηφόρες στροφές και επικίνδυνες παρακάμψεις συνεχίζουν να απειλούν κατοίκους και επισκέπτες.

Το 2017 ανακοινώθηκε η εκκίνηση ενός νέου σχεδιασμού για τον ΒΟΑΚ, με τρία βασικά τμήματα:

• Χανιά – Ηράκλειο

• Χερσόνησος – Νεάπολη

• Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος

Αν και ορισμένα υποτμήματα, όπως οι παρακάμψεις των Χανίων και του Ηρακλείου, έχουν ήδη ολοκληρωθεί, άλλα σημεία –όπως το επικίνδυνο πέρασμα στον Σταυρό Καβρού και οι στροφές του Φόδελε– εξακολουθούν να αποτελούν θανάσιμες παγίδες.

Ένα νησί που πληρώνει χωρίς να απολαμβάνει

Οι κάτοικοι της Κρήτης, παρά το γεγονός ότι πληρώνουν διόδια όταν μετακινούνται στην υπόλοιπη χώρα, εξακολουθούν να στερούνται ενός αυτοκινητόδρομου στην περιοχή τους. Η τουριστικά πιο ανεπτυγμένη περιφέρεια της Ελλάδας, με εκατομμύρια αφίξεις ετησίως, παραμένει χωρίς οδική υποδομή αντάξια του μεγέθους της.

Η γεωγραφική απομόνωση, το υψηλό κόστος κατασκευής και η μειωμένη εκλογική πίεση θεωρούνται βασικά εμπόδια για την ολοκλήρωση του έργου. Στην πράξη, η Κρήτη αντιμετωπίζεται διαχρονικά ως δευτερεύουσα προτεραιότητα από την κεντρική εξουσία, γεγονός που αντανακλάται όχι μόνο στον ΒΟΑΚ αλλά και σε άλλες κρίσιμες υποδομές.

Ο αυτοκινητόδρομος που δεν έρχεται

Ο ΒΟΑΚ παραμένει μια από τις πιο καθυστερημένες υποδομές μετακίνησης στην Ευρώπη. Εάν και όταν ολοκληρωθεί, θα αποτελέσει ένα έργο με τεράστιο κόστος σε χρόνο και ανθρώπινες ζωές. Μέχρι τότε, η ονομασία «εθνική οδός» παραμένει τυπική και όχι ουσιαστική, αφού δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα: ένας δρόμος είναι εθνικός όταν ενώνει – όχι όταν απομονώνει.